اصول زندگي

معرفت و عبادتفلسفه ی خلقت انسان در قرآن کریم، عبادت و بندگی خداوند به شمار آمده است. وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ‌؛[1] خداپرستی جز در سایه ی خداشناسی میسّر نیست.آفرینش انسانها بر اساس فطرت توحیدی و با رهنمودهای وحی و انبیا و در سایه ادراکهای عقلی، انسان را به شناختِ آفریدگار هستی بخش رهنمون می شود. اگر بشر، ندای فطرت را بشنود و دعوت انبیا را گوش کند و بپذیرد و در زندگی عقل را راهنمای خویش قرار دهد، هم از «معرفت الهی» برخوردار می شود، هم از «محبت خداوند» و هم از «عبادت پروردگار».خداپرستی، هدف خلقت است. معرفت خداوند، زمینه ساز پرستش اوست.امام حسین (علیه السلام) فرمودند:إنَّ الله جَلَّ ذِکرُهُ ما خَلَقَ العِبادَ اِلّا لِیَعرِفوهُ، فَاِذا عَرَفوهُ عَبَدوهُ؛[2]خداوند متعال بندگان را نیافرید، مگر آنکه او را بشناسند. پس هرگاه خداوند را بشناسند، او را عبادت می کنند. اگر بخواهیم بشریت، در بستر خداپرستی قرار گیرد و از رهگذر عبادت، به کمال بشری راه یابد، راهی جز افزودن معرفت او نسبت به خدای متعال و نعمتهایش و حکمت و تدبیر او در عالم و هدفداری خلقت نیست.هر کس خداوند را بیشتر بشناسد، او را بیشتر می پرستد. این شناخت باید به مرحله ی قلبی و ایمانی برسد.آن کس که تو را شناخت جان را چه کند؟فرزند و عیال و خانمان را چه کند؟دیوانه کنی هر دو جهانش بخشیدیوانه تو هر دو جهان را چه کند؟[3]آری؛ باید طعم شیرین محبت و معرفت خداوند را چشید، تا بتوان عارفانه و عاشقانه او را عبادت کرد.[4]حدیث قدسی:مَنْ طَلَبَنِی‌ وَجَدَنِی‌، وَمَنْ وَجَدَنِی‌ عَرَفَنِی‌، وَمَنْ عَرَفَنِی‌ أحَبَّنِی‌، وَمَنْ أَحَبَّنِی‌ عَشَقَنِی‌، وَمَنْ عَشِقَنِی‌ عَشِقْتُهُ، وَمَنْ عَشِقْتُهُ قَتَلْتُهُ، وَمَن, ...ادامه مطلب

چهار علم ضروری در تمام علوم اسلامی بعنوان پیش نیازاما چهار علم مورد نیاز درهمه رشته های علمی عبارت است از:الف- تاریخ علم.به عنوان مثال اگربخواهیم رشته عرفان اسلامی راتحصیل کنیم با بخوانید, ...ادامه مطلب

مؤلفه‏ هاي عرفان ناب اسلامي‏عرفان اسلامي با مباني و مؤلفه‏ هاي اصیلی كه دارد و به بخشي از آنها اشاره خواهد شد، عرفان توحيد و ولايت و محبت است؛ عرفاني است كه در آن، بار امانت الهي، يعني ولايت مطلقه الهي را انسان عارف دردمند، به دوش مي‏ كشد. این مولفه های اصیل برای عرفان ناب اسلامی عبارتنداز:1. خدا محوري‏عرفان اصيل اسلامي، عرفاني "خدا محور " است؛ حال آيا "سلوك منهاي خدا " و عرفان خداگريزانه ممكن است؟عرفان‏ هاي بدون خدا و سلوك منهاي حق سبحانه، گرفتاري نفساني و ابليسي مي‏ آورد و "انسان در تاريكي " خود را در "روشنايي " مي‏ بينيد!بايد هوشيار بود كه ايمان به خدا، داراي دو ركن زير است:1. باور قلبي پايدار. 2. عمل مؤمنانه1."ايمان " هم داراي مراتبي است؛ "يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا "2 و "لِيَزْدادُوا إِيماناً مَعَ إِيمانِهِمْ "3 . ايمان عقلي- شهودي، ايمان ناب و خالص مي‏تواند مأمن و مصونيت‌بخش باشد؛ "الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ "4. پس عرفان، نبايد سكولار و منهاي خدا باشد كه "سرابي " بيش نيست.2. ولايت گرايي‏سالك الي اللَّه در عرفان اصيل اسلامي، "اهل ولايت " است؛ يعني معرفت و محبت به انسان كامل معصوم و تعبد و التزام عملي به سنت و سيره و اولياي دين را نصب‌العين خويش قرار مي‏ دهد؛ زيرا انسان كامل، هم "صراط مستقيم " است كه قرآن كريم فرمود: "إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلي‏ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ "5.امام صادق‏ عليه السلام در تفسير "اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ "6 ، فرمود: "و اللَّه نحن الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ "7.امام سجاد عليه السلام نيز فرمود: "نحن ابواب اللَّه و نحن الصراط المستقيم "8.سلوك، "صراط مستقي, ...ادامه مطلب

درس 2ایمان و حقیقت آنمفهوم ايمان در لغت و اصطلاحایمان از دیدگاه اسلامفوايد ايمانرابطه ایمان و عملرابطه ایمان و اختیارمتعلقات ايماندرجات ایمانمقدمهايمان از باب «افعال» (آمن، يؤمن، ايمانا) و از ماده اَمن، به معناي ايمن گردانيدن است، ولي در معاني گرويدن، باورداشتن، روي کردن و اعتماد ورزيدن استعمال مي شود. با توجه به ماده و موارد استعمال اين واژه در تعريف آن مي توان گفت: ايمان باورداشتني است که باعث گرويدن شخص به يک امت مي شود و او را از خطرات کفر، نفاق و گمراهي ايمن مي بخشد.اما در تعریف اصطلاحی ایمان، قرن ها میان متكلمان، فیلسوفان و الهی دانان مسلمان و مسیحی و پیروان دیگر ادیان اختلاف نظرهای جدی وجود داشته و دارد. بیشترین اختلاف ها بر سر داخل كردن سه موضوع در تعریف ایمان است: اول علم، دوم اراده و سوم عمل. بسیاری از فیلسوفان و متكلمان شیعه ایمان را همان علم، علم جزمی و یقینی، می دانند. برخی از شیعیان و نیز اغلب اشاعره و مرجئه ایمان را عملی ارادی، یعنی تصدیق می دانند و حتی برخی از مرجئه اقرار زبانی را كافی می دانند. خوارج عمل را جزء ایمان می دانند و فاسق را خارج از حوزه ایمان می شمارند. اما به نظر می رسد ایمان چیزی بیش از علم است و عمل خارجی در آن دخالتی ندارد. ایمان تصدیق قلبی است كه به اراده و اختیار انسان و در پی علم یا باور تحقق می یابد و عمل خارجی از لوازم ایمان است و نه جزء ماهیت آن. اقرار به زبان نیز جزء ماهیت ایمان نیست، بلكه آن نیز مانند سایر عمل های خارجی از لوازم ایمان است. نكته با اهمیتی كه ممكن است پذیرش آن برای آشنایان با فلسفه و حكمت اسلامی اندكی سنگین باشد، فراتر بودن ایمان از علم و اختیاری بودن آن است.برای اینكه این مسئله روشن گردد توجه به شواهد زیر راه گشاست:1. ا, ...ادامه مطلب

بخش اول: مبدأدرس1اهمیت مباحث اعتقادیاهمیت و فائده تفکّرنخستین موضوع برای «تفکر» و «اندیشیدن»تعریف و آثار اعتقاد به ديندين و تامين عدالت اجتماعيارکان دین شناسیراه های شناختمقدمهاهميت و ارزش هر علمي به موضوع آن بستگي دارد و در ميان تمام علوم، علم اعتقادات شريف ترين و با ارزش ترين جایگاه را دارد. لذا شایسته است که انسان در چند و چون این علم با ارزش تفکر و اندیشه نماید.اهمیت و فائده تفکّر امام علي(علیه السلام) در نامه 31 نهج البلاغه، فوائدی را برای «تفکّر» بیان نموده اند.ایشان درباره فوائد «تفکّر» می فرماید: «هر كس انديشه خود را به كار گيرد حقايق را مى بيند و راه صحيح را انتخاب مى كند». در واقع حضرت همانند قرآن، اهمّيّت تفكر در امور دنيا و آخرت را بر همگان آشکار دانسته و آن را سبب پیروزی و موفقیت افراد می داند.آن حضرت در بخشی از نامه 31 «نهج البلاغه» مى فرمايد: (هر كس انديشه خود را به كار گيرد حقايق را مى بيند و راه صحيح را انتخاب مى كند)؛ «وَ مَنْ تَفَكَّرَ أَبْصَرَ». اهمّيّت تفكر در همه امور دنيا و آخرت چيزى نيست كه بر كسى مخفى باشد و تمام افراد پيروزمند و موفق همين راه را پيموده اند. «قرآن مجيد» در اين باره مى فرمايد: «قُلِ الْعَفْوَ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُون * فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ ...»(سوره بقره، آيات 219 و 220)؛ (بگو آنچه افزون بر نیاز است، اينچنين خداوند آيات را براى شما روشن مي سازد، تا شايد انديشه كنيد! * درباره دنيا و آخرت! ...).[1]ای برادر تو همان اندیشه ای مابقی خود استخوان و ریشه ایگر گل است اندیشه تو گلشنی ور بود خاری تو هیمه گلخنی(مولوی، مثنوی معنوی)نخستین موضوع برای «تفکر» و «اندیشیدن»اولین, ...ادامه مطلب

خلاصه دروس اندیشه اسلامی1خلاصه مباحث مبدأ:- انسان باید ابتدا قوا و ابزار شناخت خود و گستره و مرزهای آنها را بشناسد تا بعد به شناخت جهان دست یابد. آن چنان که امیرالمؤمنین می فرماید: کسی که خود را نمی شناسد، چگونه غیر خود را تواند شناخت. - اگر آدمی قبل از هر چیز خود را بشناسد، بهتر می تواند از سرمایه های وجودی خود بهره ببرد و آنها را شکوفا سازد.- هرگاه انسان موفق شود استعداد های خود را بشناسد، سرمایه های وجودی خود را به کمال رسانده است. - اگر انسان ساختار پیچیده خود را مورد تأمل قرار دهد به ناظمی حکیم و علیم که چنین ساختاری را پدید آورده است آگاه می گردد و این مقدمه خود شناسی است.- برای روشنی هر چه بیشتر رجحان و ضرورت خودشناسی می توان به دلایل ذیل اشاره کرد: 1- مقدمه کمال انسانی 2- پیش درآمد جهان شناسی 3- مقدمه خداشناسی.- گروهی علاوه بر بعد مادی انسان به بعد غیرمادی او نیز اعتقاد دارند و برای انسان علاوه بر بدن مادی، حقیقتی به نام روح قائلند. ادیان الهی به ویژه اسلام با این دیدگاه همراه است.- فیلسوفان دلایل متعددی بر غیر مادی روح اقامه کرده اند، یکی از آنها این است که وقتی ذر خودمان یعنی همان من درک کننده دقت می کنیم می یابیم که وجود من که حقیقت انسان است امری بسیط و غیر قابل تقسیم است و نمی توان آن را به دو نیمه من تقسیم کرد.ازدیدگاه اسلام و قرآن، انسان علاوه بر بدن مادی از روح الهی بهره مند است و اصولا حقیقت انسان روح اوست. و قرآن در آیاتی به دو ساحتی بودن انسان تصریح می فرماید: « ثم سوّاه و نفخ فیه من روحه» - قرآن در آیه «الله یتوفی الانفس حین موتها» موضوعی را پیش می کشد و آن اینکه حقیقت و واقعیت آدمی همان روح اوست که با بدن مادی همراه است.- از آیاتی مانند « قل یتوفاکم ملک, ...ادامه مطلب

انسان در اسلام و قرآن* انسان شناسي و ويژگي هاي آنانسان موجودي شگفت انگیز، راز آلود و اسرار آميز است. استعداد هایش بسیار متنوع و ابعاد وجودی اش بسيار گسترده مي باشد، بنابراین شناخت او بسي سخت و پیچیده و دور از دسترس است.کوششهاي فراوان متفکران در طول تاريخ، به شناخت کامل انسان نیانجاميده، بلکه راه و روش شناخت صحیح او را مشکلتر کرده است. لذا در اين حوزه پژوهشي مسأله بر سر شناخت «آن» نيست، بلکه بر سر شناخت «من» است. * حوزه ­هاي انسان شناسي:انسان شناسي علميانسان شناسي فلسفيانسان شناسي عرفانيانسان شناسي دينياين حوزه­ ها روشهاي تحقيق متفاوتي دارند. اما شناخت جامع انسان بدون توجه به دستاوردهاي همه اين شاخه ها امکان ندارد. * انسان در ديدگاه اسلامانسان يگانه مخلوقي است که مي تواند مظهر و آينه تمام نماي حق باشد (فصلت 53)غفلت از خويشتن خويش ملازم فراموش کردن خدا است.(حشر 19)انسان شناسي با ديگر آموزه­هاي اعتقادي اسلامي(نبوت، معاد، اخلاق) ارتباط نزديک دارد.- آفرينش آدميقرآن انسان را فرزند آدم مي خواند (نساء 1).قرآن نظريه تکامل نژاد انسان از تطور گونه ديگري از حيوانات را مردود مي شمارد.انسان برتر از ديگر موجودات و اشرف مخلوقات است.- ساحت هاي وجود انسانانسان داراي دو ساحت جسماني (مادي) و روحاني (معنوي) مي باشد. قرآن در خصوص خلقت انسان مي فرمايد: انسان = جسم مادي(ماء+ تراب= طين ؛ صلصال) + روح (روحي ملکوتي) نفس انساني روح و جسم با هم تعاملي دوسويه داشته و بر هم اثر مي گذارند.اسلام احترام بر دو ساحت را لازم مي داند، اما اصالت با گوهر روحانيت انسان است.* انسان و حيوان، از دیدگاه اسلام الف - جنبه ­هاي مثبت؛- انسان در جسمانيت با حيوان اشتراکات بسيار دارد، اما از , ...ادامه مطلب

مطهرات در احکام و عرفان اسلامی(فقه اکبر)مُطهِّراتمُطهِّرات؛ چیزهایی اند، که نجاست را پاک می کند، از قبیل آب، زمین، آفتاب، استحاله، انقلاب، انتقال، اسلام، تبعیت، برطرف شدن عین نجاست، استبراء، غایب شدن مسلمان و خارج شدن خون متعارف از ذبیحه یا قربانی.مطهراتمطهرات جمع مطهر به معنای پاک کننده می‌باشد و از ریشه طهر و طهارت گرفته شده است. طهارت در لغت یعنی نظافت، پاکی، تمیزی؛ و در اصطلاح یکی از احکام وضعی شرعی به شمار می‌رود که بر تمام اشیاء به جز اشیای ناپاک حمل می‌شود. طبیعی است یک چیز به شرطی می‌تواند پاک کننده باشد که خود پاک باشد.۱ - انواع مطهرات:مطهرات،در احکام فقهی جمعا دوازده مورد می باشد؛[1]از جمله:۱.۱ – آب؛ همان که خداوند در آیه ۴۸ سوره فرقان فرموده است: «وانزلنا من السماء ماءً طهوراً»«ما از آسمان آب را که پاک کننده است، فرو فرستادیم».آب پاک کننده هر گونه حدث و خبث ی است؛ به شرط آنکه مطلق باشد و پاک باشد و در اثر شستن نجس خود آب متنجس نشود؛ نجس شدن آب به این است که در اثر برخورد با یک نجس یا یک شیء متنجس (نجس شده) متغیر و منفعل شود. لازم به ذکر است که اگر آب قلیل باشد به محض برخورد با نجس یا متنجس، نجس می‌شود و اگر آب کثیر باشد در صورتی که رنگ، بو، یا مزه آن در اثر برخورد با نجس یا متنجس تغییر کند، نجس خواهد شد.۱.۲ – زمین؛ زمین به شرطی که خودش خشک و پاک باشد، اشیائی مانند کف پا و کف کفش نجس را پاک می‌کند. البته به شرطی که عین نجاست اشیاء مزبور، بواسطه راه رفتن، مالیدن و مانند آن از بین رفته باشد.۱.۳ – آفتاب؛ هرگاه آفتاب بر زمین و ساختمان و درب و پنجره و آنچه جزء زمین شمرده می‌شود و قابل انتقال نیست و همچنین بر گیاهان و درختان بتابد و آنها را خشک نماید، پاک می‌شوند به شرطی , ...ادامه مطلب

مقایسه تفاوت ها و ویژگی های  دنیا و آخرت اسما و صفات دنیا و آخرتدنیا = اول، الاُولی، مبدأ، مُلک، عالَم شهود، خلق، أرض، طبیعت، میقات، حادثة، عاجلة، عالم سِفلی و  ظلمانی ....آخرت=آخِر، الاُخری، معاد، مَلکوت، عالم غیب، امر، سماء، قیامت، میعاد، واقعة، ساعة، عالم عِلوی و نورانی ....حیات دنیا و حیات آخرت                             حیاة الاولی= حیات دنیوی(در دنیا) =//= حیاةالاخری= حیات اخروی(در آخرت)عالَم مادّه و عالَم مجردعالم ماده/مادی و مقید (طبیعی= عالم طبع) =//= عالم غیر مادی و مجرد(معنوی=عالم معنا)عالم مقیّد و عالم مطلقعالم مقید =//= عالم مطلقعالَم محدود و عالَم نامحدود              محدود (کرانه مند) =//= نامحدود (بی کرانه)عالَم ازلی و عالَم ابدیدنیا ازلی است =//= آخرت ابدی استعالَم جسمانی و عالَم روحانیعالم جسم (جسمانی) و مشرق عالم =//= عالم روح (روحانی) و مغرب عالمعالم صغیر و عالم کبیردنیا عالم صغیر =//= آخرت عالم کبیرعالَم کثرت و عالَم وحدتدنیا عالم کثیر و محل کثرت =//= آخرت عالم واحد و محل وحدتتجلی وحدت در کثرت =//= تجلی کثرت در وحدتکثرت در تجلی(قوابل و عناصر) =//= تجلی وحدت عوامل و شؤون صفاتعالَم ممکنات و عالَم موجودات دنیا محل ایجاد ممکنات =//= آخرت محل ابقای موجوداتعالَم نزول و عالَم صعودعالم سیر در قوس نزول از ازل =//= عالم سیر در قوس صعود به ابدعالَم خلق و عالَم امردنیا عالم خلق است(مقام ید الخلقی) =//= آخرت عالم امر است(مقام ید الحقی)عالم شهود و عالم غیبع, ...ادامه مطلب

نماز جماعت، و اهمیت آن در اسلامدین مبین اسلام، از ابعاد اجتماعی مهمی برخوردار است و با عنایت به برکات اجتماعی وحدت و  یکپارچگی، در بسیاری از برنامه هایش بر این بعد، تکیه و تاکید بسیاری نموده است.برگزا, ...ادامه مطلب

شخصیت‌های برجسته‌ی عرفان نظری  - محی الدین بن عربی (م 638 هـ ق)  - صدرالدین قونوی (م 673 هـ ق)  - مؤیدالدین جَندی (م 690 هـ ق)  - فخرالدین عراقی (م 68, ...ادامه مطلب