اصول زندگي

جملات قصار اخلاقی – عرفانی از: آیت الله حسن زاده آملی رحمة الله علیهمنبع: برگرفته از کتاب نامه ها بر نامه هاآقای من!در نزد اولیاء الله مجرب است که إکثار ذکر شریف «یا حیّ و یا قیّوم یا من لا اله الّا انت» موجب حیات عقل است. وقتی با خدایت خلوت کن که بدن استراحت کرده باشد و از خستگی بدر آمده باشد و در حال امتلاء و اشتها نباشد. در آن حال با کمال حضور و مراقیت و ادب مع الله، خداوند سبحان را بدان ذکر شریف میخوانی. عدد ندارد؛ اختیار مدت با خود جنابعالی است، مثلا در حدود بیست دقیقه یا بیشتر و بهتر اینکه (تعدادش) کمتر از یک اربعین نباشد؛ بیشترش چه بهتر.دعا بکن؛ولی اگر اجابت نشد؛با خدا دعوا نکن؛میانه ات با او به هم نخورد؛چون تو جاهلی؛و او عالم و خبیر...چیزی رو نفهمیدی منکرش نباش...خطااگر کسی بگوید: من ازدواج نمی کنم تا هنگامی که خود را خوب بسازم، چنین فردی خطا رفته است.رزقاین قدر به زور بازویتان متّکی نباشید، رزق را باید از جای دیگر بدهند.الهیاز تو شرمنده ام که بندگی نکردمو از خود شرمنده ام که زندگی نکردماز خودم شرمنده ام که اثر وجودی ام برای ایشان هیچ بود.اگر پیام خدا را خوب دریافت نکردیدبه «فرستنده» دست نزنید«گیرنده ها» را تنظیم کنیداشکال از گیرنده است.حب محبوبانمادر که فرزند را دوست دارد، و عالمی که متعلمان خود را، و نیکوکار که محبّ محسن الیهم است، و سلطان عادل که محب رعیت است، و پیغمبران که محب امتان اند؛ حبّشان بیشتر از حب محبوبان است،پس خدا هم چنین با آنکه حبّ او اعظم و بیشتر است پس درد و الم و مرض و فقر برای علتی است مقتضی حب.الهیرویم را نیکو کردی،خویم را هم نیکو گردان!انسان و عملانسان کاری مهمتر از خود سازی ندارد و ساختن هر چیز را مایه ای به حسب آن چیز لازم است مثلا دیوار را سن, ...ادامه مطلب

معرفت و عبادتفلسفه ی خلقت انسان در قرآن کریم، عبادت و بندگی خداوند به شمار آمده است. وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ‌؛[1] خداپرستی جز در سایه ی خداشناسی میسّر نیست.آفرینش انسانها بر اساس فطرت توحیدی و با رهنمودهای وحی و انبیا و در سایه ادراکهای عقلی، انسان را به شناختِ آفریدگار هستی بخش رهنمون می شود. اگر بشر، ندای فطرت را بشنود و دعوت انبیا را گوش کند و بپذیرد و در زندگی عقل را راهنمای خویش قرار دهد، هم از «معرفت الهی» برخوردار می شود، هم از «محبت خداوند» و هم از «عبادت پروردگار».خداپرستی، هدف خلقت است. معرفت خداوند، زمینه ساز پرستش اوست.امام حسین (علیه السلام) فرمودند:إنَّ الله جَلَّ ذِکرُهُ ما خَلَقَ العِبادَ اِلّا لِیَعرِفوهُ، فَاِذا عَرَفوهُ عَبَدوهُ؛[2]خداوند متعال بندگان را نیافرید، مگر آنکه او را بشناسند. پس هرگاه خداوند را بشناسند، او را عبادت می کنند. اگر بخواهیم بشریت، در بستر خداپرستی قرار گیرد و از رهگذر عبادت، به کمال بشری راه یابد، راهی جز افزودن معرفت او نسبت به خدای متعال و نعمتهایش و حکمت و تدبیر او در عالم و هدفداری خلقت نیست.هر کس خداوند را بیشتر بشناسد، او را بیشتر می پرستد. این شناخت باید به مرحله ی قلبی و ایمانی برسد.آن کس که تو را شناخت جان را چه کند؟فرزند و عیال و خانمان را چه کند؟دیوانه کنی هر دو جهانش بخشیدیوانه تو هر دو جهان را چه کند؟[3]آری؛ باید طعم شیرین محبت و معرفت خداوند را چشید، تا بتوان عارفانه و عاشقانه او را عبادت کرد.[4]حدیث قدسی:مَنْ طَلَبَنِی‌ وَجَدَنِی‌، وَمَنْ وَجَدَنِی‌ عَرَفَنِی‌، وَمَنْ عَرَفَنِی‌ أحَبَّنِی‌، وَمَنْ أَحَبَّنِی‌ عَشَقَنِی‌، وَمَنْ عَشِقَنِی‌ عَشِقْتُهُ، وَمَنْ عَشِقْتُهُ قَتَلْتُهُ، وَمَن, ...ادامه مطلب

مؤلفه‏ هاي عرفان ناب اسلامي‏عرفان اسلامي با مباني و مؤلفه‏ هاي اصیلی كه دارد و به بخشي از آنها اشاره خواهد شد، عرفان توحيد و ولايت و محبت است؛ عرفاني است كه در آن، بار امانت الهي، يعني ولايت مطلقه الهي را انسان عارف دردمند، به دوش مي‏ كشد. این مولفه های اصیل برای عرفان ناب اسلامی عبارتنداز:1. خدا محوري‏عرفان اصيل اسلامي، عرفاني "خدا محور " است؛ حال آيا "سلوك منهاي خدا " و عرفان خداگريزانه ممكن است؟عرفان‏ هاي بدون خدا و سلوك منهاي حق سبحانه، گرفتاري نفساني و ابليسي مي‏ آورد و "انسان در تاريكي " خود را در "روشنايي " مي‏ بينيد!بايد هوشيار بود كه ايمان به خدا، داراي دو ركن زير است:1. باور قلبي پايدار. 2. عمل مؤمنانه1."ايمان " هم داراي مراتبي است؛ "يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا "2 و "لِيَزْدادُوا إِيماناً مَعَ إِيمانِهِمْ "3 . ايمان عقلي- شهودي، ايمان ناب و خالص مي‏تواند مأمن و مصونيت‌بخش باشد؛ "الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ "4. پس عرفان، نبايد سكولار و منهاي خدا باشد كه "سرابي " بيش نيست.2. ولايت گرايي‏سالك الي اللَّه در عرفان اصيل اسلامي، "اهل ولايت " است؛ يعني معرفت و محبت به انسان كامل معصوم و تعبد و التزام عملي به سنت و سيره و اولياي دين را نصب‌العين خويش قرار مي‏ دهد؛ زيرا انسان كامل، هم "صراط مستقيم " است كه قرآن كريم فرمود: "إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلي‏ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ "5.امام صادق‏ عليه السلام در تفسير "اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ "6 ، فرمود: "و اللَّه نحن الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ "7.امام سجاد عليه السلام نيز فرمود: "نحن ابواب اللَّه و نحن الصراط المستقيم "8.سلوك، "صراط مستقي, ...ادامه مطلب

نویسنده: محمد ادیب نیاناشر: آیت اشراقتاریخ نشر: ۱۴۰۱ ش.چاپ اول ، قطع و نوع جلد: وزیری و سلفونتعدادصفحان: ۴۳۸ صفحهدسته: ادبیات عرفانیبرچسب موضوعات: آثار باباطاهر، امامت، انسان کامل، اهل سلوک، باباطاهر همدانی. پندهای اخلاقی، تصوف. تقدیر. حقیقت نفس، دعا، دو بیتی، ذکر، رباعی، زندگی باباطاهر، سکر و صحو، سیر و سلوک، طلب، عارف عریان، عرفان اسلامی، عشق، عهد الست، فهلویات، قلندر، محبت، مراقبه، مشاهده، معرفت عارف، مقام ادبی باباطاهر، مقام عرفانی باباطاهر، مناجات عاشقانه، وجد و وجود، وقت عارف، ولایتادب و عرفان در آثارِ بابا طاهر عریاندر آسمان ادب و عرفان اسلامی ستارگان درخشانی اند که پرتو نورشان همه جا را فرا گرفته است و فیض ولایت وجودشان تشنگان بسیاری را سیراب نموده است. در این میان بابا طاهر همدانی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. انچه او را در این بین ممتاز می نماید زبان عامه پسند اوست که نکات عمیق و لطایف دقیق عرفانی و اخلاقی را در قالبی مردمی همچون فهلویات می سراید و نیز مسایل عرفانی را در عباراتی کوتاه و بی پیرایه و بی تکلف در قالب کلمات قصار بیان می نماید.این پژوهش جهت نمایاندن این شخصیت بزرگ قرون چهارم و پنجم هجری به شناساندن دو بعد از ابعاد برجسته ، یعنی ادب و عرفان در آثار ایشان پرداخته است. لذا ابتدا به بررسی تجلی ادب و عرفان در کلمات قصار باباطاهر و آنگاه به بررسی تجلی ادب و عرفان در دوبیتی های ایشان وارد شده و دستاوردهای دل انگیزی بدست آورده است.بررسی و پزوهش اندیشه های عرفانی در باب زمینه ها و ریشه های عرفانی قرن باباطاهر که عصر سلطه سلاطین عباسی و سلاطین غزنوی و عصر ترکان سلجوقی بود، خود نیز رهاوردهای شورانگیزی به همراه دارد؛ رهاوردی که دل هر خردمند دردمندی را سخت می فشارد, ...ادامه مطلب

مطهرات در احکام و عرفان اسلامی(فقه اکبر)مُطهِّراتمُطهِّرات؛ چیزهایی اند، که نجاست را پاک می کند، از قبیل آب، زمین، آفتاب، استحاله، انقلاب، انتقال، اسلام، تبعیت، برطرف شدن عین نجاست، استبراء، غایب شدن مسلمان و خارج شدن خون متعارف از ذبیحه یا قربانی.مطهراتمطهرات جمع مطهر به معنای پاک کننده می‌باشد و از ریشه طهر و طهارت گرفته شده است. طهارت در لغت یعنی نظافت، پاکی، تمیزی؛ و در اصطلاح یکی از احکام وضعی شرعی به شمار می‌رود که بر تمام اشیاء به جز اشیای ناپاک حمل می‌شود. طبیعی است یک چیز به شرطی می‌تواند پاک کننده باشد که خود پاک باشد.۱ - انواع مطهرات:مطهرات،در احکام فقهی جمعا دوازده مورد می باشد؛[1]از جمله:۱.۱ – آب؛ همان که خداوند در آیه ۴۸ سوره فرقان فرموده است: «وانزلنا من السماء ماءً طهوراً»«ما از آسمان آب را که پاک کننده است، فرو فرستادیم».آب پاک کننده هر گونه حدث و خبث ی است؛ به شرط آنکه مطلق باشد و پاک باشد و در اثر شستن نجس خود آب متنجس نشود؛ نجس شدن آب به این است که در اثر برخورد با یک نجس یا یک شیء متنجس (نجس شده) متغیر و منفعل شود. لازم به ذکر است که اگر آب قلیل باشد به محض برخورد با نجس یا متنجس، نجس می‌شود و اگر آب کثیر باشد در صورتی که رنگ، بو، یا مزه آن در اثر برخورد با نجس یا متنجس تغییر کند، نجس خواهد شد.۱.۲ – زمین؛ زمین به شرطی که خودش خشک و پاک باشد، اشیائی مانند کف پا و کف کفش نجس را پاک می‌کند. البته به شرطی که عین نجاست اشیاء مزبور، بواسطه راه رفتن، مالیدن و مانند آن از بین رفته باشد.۱.۳ – آفتاب؛ هرگاه آفتاب بر زمین و ساختمان و درب و پنجره و آنچه جزء زمین شمرده می‌شود و قابل انتقال نیست و همچنین بر گیاهان و درختان بتابد و آنها را خشک نماید، پاک می‌شوند به شرطی , ...ادامه مطلب

دکتر علی شیخ الاسلامی (رحمة الله علیه)هَل جَزاءُ الاِحسانِ اِلّا الاِحسانِ؟ (الرحمن/۶۰)آیا پاداش نیکی، جز نیکی است؟   نکته: این سؤال از نوع استفهام تَقریری است، یعنی پرسشی که جواب آن اعتراف و اقرار به حقّانیّت موضوع سؤال است. آیا پاداش احسان، جز احسان نیست؟پاسخ این است که آری این گونه است. منتهی کلمه ی احسان از نظر لغت و مفهوم دو معنی دارد.یعنی کار خوب کردن برای خود یا برای دیگران.  یکی از بهترین احسانها برای خود، نماز، روزه و بندگی خداست برای جلب رضایت حقّ و تقرّب الهی. این معنی نیکی کردن به خود است امّا سرایت آن به دیگران در معنی دوّم است. در ابتدای سوره ی لقمان می فرماید:...تِلکَ آیاتُ الکتابِ الحَکیمِ، هُدَیً و رحمَةً لِلمُحسِنینَ. این احسان کنندگان چه کسانی هستند که هدایت و رحمت شامل حال آنهاست؟ الّذین یُقیمونَ الصّلاةَ و یُؤتونَ الزَّکاةَ و هُم بالآخرة هُم یوقِنونَ. این اِحسان کنندگان، آنانی اند که نماز می خوانند و... از رستگارانند. اولئِکَ علی هُدَیً مِن رَبِّهِم و اولئک هُمُ المُفلِحونَ. ۵ لقمان    پس اجرای احکام خداوند، احسان به خویشتن است. یعنی به حُسن رسیدن، خوب بودن، احسان به معنی لازم آن.احسان نوع دوم، که در آیه هم اشاره دارد در معنای متعدّی آن است، یعنی به احسان به دیگران، خیر رساندن به غیر. آیا جزای خوب بودن، جز نیکی کردن به دیگران است؟  بنابراین آیه، خواننده ی مؤمن را امید وار می کند که  دستگاه خلقت؛ عبادات، خیرات و افعال خوب را حفظ می کند و خدا پاداش دهنده ی محسنین است. این نکته ی بسیار مهمی است که بدانیم هرگز کوچکترین عمل خوب یا بد در دستگاه خلقت محو نمی شود و همچنان باقی است تا بارِ لازم بر دوش این اعمال به , ...ادامه مطلب

السلام علیک یا صاحب الزمانمناجات عرفانیطالب حضورکی رفته‌ای زدل که  تمنا  کنم  تو  را[1]کی بوده‌ای نهفته که  پیدا  کنم  تو  را[2]غیبت نکرده‌ای که شوم  طالب حضور          پنهان نگشته‌ای که هویدا کنم  تو, ...ادامه مطلب

جهان و بینی و عرفانی و در گنجینة الاسرار عمان و سامانی و در بیان اینکه صاحب جمال را خودنمائی موافق حکمت شرط‌ست و اشاره به تجلی اول بر وجه اتم و اکمل و پوشیدن اعیان ثابته کسوت تعین را و طلوع عشق از مطلع لاهوتی و, ...ادامه مطلب

اخلاق و عرفانی و طرحی و نو بر منظر و شاه خوبان و بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم فلک را سقف بشکافیم و طرح نو دراندازیم[1] اگر غم لشکر انگیزد که خون عاشقان ریزد      من و ساقی به هم سازیم و بنیادش براند, ...ادامه مطلب

اخلاق عرفانی لطف الهی هاتفی از  گوشه  میخانه  دوش    گفت  ببخشند  گنه  می  بنوش[1] لطف الهی بکند کار خویش                 مژده رحمت برساند سروش این خر, ...ادامه مطلب

شخصیت‌های برجسته‌ی عرفان نظری  - محی الدین بن عربی (م 638 هـ ق)  - صدرالدین قونوی (م 673 هـ ق)  - مؤیدالدین جَندی (م 690 هـ ق)  - فخرالدین عراقی (م 68, ...ادامه مطلب

فهرست صاحبان آثار عرفانی شخصیت های صاحب تالیف در حوزه عرفان اسلامی به ترتیب زمانی بدین قرارند:  قرن سوم هجری قمری  حارث محاسبی بصری  قرن چهارم هجری قم, ...ادامه مطلب

اخلاق عرفانی   نازنینِ  جهان اگر دل از غم  دنیا جدا توانی  کرد نشاط و عیش به باغ بقا توانی کرد[1] اگر به آب  ریاضت   بر آوری  غُسلی            همه کدو, ...ادامه مطلب

اخلاق عرفانی عالم انسانی ایها الناس  جهان  جای  تن آسانی  نیست مرد دانا، به جهان داشتن ارزانی نیست[1] خفتگان را چه خبر زمزمهٔ ی مرغ سحر          حَیَو, ...ادامه مطلب

کاه و کهربا و قانون جذب در عرفان شیخ محمود شبستری صاحب کتاب نفیس «گلشن راز» حقیقت را کهربا می داند؛ داستان کاه و کهربا را شاید خیلی ها شنیده باشند اما این بار شیخ شبستری آن را به شکل دیگری بیان می کند و از دل آن «راز قانون جذب» که همان جذب کنندگی حقیقت هستی است، استدلال می کند. حقیقت کهربا، ذات تو کاه است          اگر کوه تویی نبود، چه راه است[1] در واقع، هر چیزی توسط چیزی جذب می شود. کهربا، کاه ر,کهربا,قانون,عرفان ...ادامه مطلب