اصول زندگي

14اعجاز علمی قرآن در تفسیر نمونهدر زیر 14 اعجاز علمی قرآن در تفسیر نمونه تقدیم می گردد.مقدمهاعجاز علمي از مهم‌ترين ابعاد اعجاز قرآن در عصر حاضر است. تفسير ارزشمند «نمونه» نوشته مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمي مكارم شيرازي و همکاران از جمله تفاسيري است كه نسبت به اعجاز علمي قرآن كريم رويكردي مثبت و متعادل دارد. شيوه اين تفسير استخدام علوم در فهم، تفسير و بيان اعجاز علمي قرآن است و تلاش کرده است تا از علوم قطعي در اين راستا استفاده کند نه اینکه نظريه‌هاي اثبات نشده را بر قرآن تحميل نماید.مؤلف محترم در تفسير آيه شريفه ذلِكَ الْكِتَابُ لاَرَيْبَ فِيهِ هُدىً لِلْمُتَّقِينَ (بقره/ 2) مي‌نويسد: «جالب اينكه گذشت زمان نه تنها طراوت قرآن را نمي‏كاهد، بلكه با پيشرفت علوم و برداشته شدن پرده از روي اسرار كائنات، حقائق قرآن روشن‌تر مي‏گردد و هر قدر علم به سوي تكامل پيش مي‏رود، درخشش اين آيات بيشتر مي‏شود. اين يك ادعا نيست، واقعيتي است كه به خواست خدا در لابه‌لاي همين كتاب تفسير به آن پي خواهيم برد» (مکارم شیرازی، تفسير نمونه، 1/ 66).هم‌چنين ذیل تفسير آيه 89 از سوره مبارکه اسراء مي‌نويسد:«اين آيه در واقع، بيان يكي از جنبه ‏هاي اعجاز قرآن يعني جامعيت آن است. به راستي اين تنوع محتويات قرآن، آن هم از انساني درس نخوانده عجيب است؛ چرا كه در اين كتاب آسماني، هم دلايل متين عقلي با ريزه‏كاري‌هاي مخصوصش در زمينه عقاید آمده و هم بيان احكام متين و استوار بر اساس نيازمندي‌هاي بشر در همه زمينه‏ها. هم بحث‌هاي تاريخي قرآن در نوع خود بي‌نظير، هيجان‏انگيز، بيدارگر، دلچسب، تكان‏دهنده و خالي از هر گونه خرافه است و هم مباحث اخلاقيش كه با دل‌هاي آماده همان كار را مي‏كند كه باران بهار با زمين‌هاي مرده! مسائل, ...ادامه مطلب

باسمه تبارک و تعالیدعاء الفبایی تلاوت و ختم قرآناللهم ارزقنا بكل حرف من القرآن حلاوة و بكل جزء من القرآن جزاءً.اللهم ارزقنا بکل بالالف الفة، و بالباء بركة، و بالتاء توبه، و بالثاء ثوابا، و بالجیم جمالا، و بالحاء حكمة، و بالخاء خیرا، و بالدال دلیلا، و بالذال ذكاءً، و بالراء رحمة، و بالزاء زكاة، و بالسین سعادة، و بالشین شفاءً، و بالصاد صدقا، و بالضاد ضیاء، و بالطاء طراوة ، و بالظاء ظفرا، و بالعین علما، و بالغین غنى، و بالفاء فلاحا، و بالقاف قربة، و بالكاف كرامة، و باللام لطفا، و بالمیم موعظة، و بالنون نورا، و بالواو وصلة، و بالهاء هدایة، و بالیاء یقینا....نظم دعای الفبایی برای تلاوت قرآنبه نـام آنکه هر دم در بر ماست * کلام چون جام و مِی درآن معناستکتابت آیت جام جهان اســــــــت * همه آیات آن روزیّ جـــــان اســتز دست آن ولیّ الله اکـــــــــــرم * که زیر بــاء بسم شد مُـکـَـــــــرّمدعایی بوده اســـــــت اندر الفـبا * به هر حرفـــی از آن باشد تمنـــــاکه گویند ناظـــم آن هم علی بود * چو نظـــم جمله عالم از ولـــی بودبگفتا روزی ام می ده به نامت * به هر حرفی از آن آیات جامــتبه هرحرفی ازآن اجزاء مکتوب * به پاداشـــم نما روزی محســــوب*****به یاد آنکه هر دَم صُحبت ماست * الف در قامت او الـفــت ماســتالف ها را اِلـــــــــــهی الفتی ده * از آن جامت به جانم شربتـی دهوز آن بائـی که در بســم نهادی * در آن برکــه روانــم آب دادیبه هر تائـــــی از آنم توبه ای ده * که برگشت ها بدون بازگشت بهِثوابی ده به ثــاء آن ثیــــــــابی * لباسی در خور و شأن و حسابیبه هر جیمی از آن زیبای جامش * ز هر حائی به حکمت های نامشبه هر خائی عطا کن خیری از آن * به هر دالش دلیل سِــیری از آنبه هر ذائـی نصـــیبم, ...ادامه مطلب

مهمترین ویژگی بندگان خدا در قرآن مهمترین ویژگى و عمیق ترین شاخصه براى بنده ممتاز خدا آن است که رابطه نظرى و عملى خود را با قرآن, بزرگترین کتاب آسمانى, و یگانه معجزه جاویدان پیامبر اسلام(ص) به طور عمیق و استوار برقرار سازند آن گونه که روح پرطراوت قرآن در زندگیشان آشکار گردد...بهره بردارى صحیح از قرآنقرآن در مورد ویژگى ممتاز بندگان برجسته خداوند, چنین مى فرماید: ((والذین اذا ذکروا بآیات ربهم لم یخروا علیها صما و عمیانا))[1] از ویژگى هاى خاص بندگان ممتاز خدا این است که هرگاه آیات پروردگارشان (یعنى آیات قرآن) به آنها گوشزد شود, کر و کور روى آن نمى افتند.این ویژگى از مهمترین ویژگى و عمیق ترین شاخصه براى بنده ممتاز خدا است که رابطه نظرى و عملى خود را با قرآن, بزرگترین کتاب آسمانى, و یگانه معجزه جاویدان پیامبر اسلام(ص) به طور عمیق و استوار برقرار سازند آن گونه که روح پرطراوت قرآن در زندگیشان آشکار گردد. چنان که امام باقر(ع) براساس این آیه و آیات دیگر قرآن فرمود:قاریان قرآن سه گونه اند:1 ـ کسى که قرآن را تلاوت مى کند, ولى آن را وسیله کسب امور مادى و دوشیدن شاهان (و صله گرفتن از آنها) قرار داده, و به وسیله آن بزرگى به مردم بفروشد و خودنمایى کند .2ـ کسى که هدفش از قرائت قرآن, حفظ حروف (و تجوید) آن است, اما حدود و قوانین آن را تباه مى سازد, خداوند افراد این گروه را زیاد نکند 3ـ کسى که قرآن را تلاوت مى کند, و دواى قرآن را بر روى درد قلبش مى نهد (و قرآن را وسیله درمان بیمارىهاى معنوى قرار مى دهد) با آن شب زنده دارى کند, و روزش را به تشنگى (روزه) به سر آورد... ((فوالله لهولإ فى قرإ القرآن اعز من الکبریت الاحمر)) سوگند به خدا این گروه در میان قاریان قرآن از کبریت احمر , کمیاب تر هستند.[2]ما, ...ادامه مطلب

قرآن اشارهقرآن: اين لفظ در اصل مصدر است بمعني خواندن. چنانكه در بعضي از آيات معناي مصدري مراد است: مثل إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ؛ قيامت: 17- 18.قرآن در اينجا مصدر است مثل فرقان و رجحان و هر دو ضمير راجع بوحي اند يعني در قرآن عجله نكن زيرا جمع كردن آنچه وحي ميكنيم و خواندن آن بر عهدۀ ماست … و چون آنرا خوانديم از خواندنش پيروي كن و بخوان.سپس قرآن علم است بكتاب حاضر كه بر حضرت رسول صلّي اللّه عليه و آله نازل شده باعتبار آنكه خواندني است و آن مصدر از براي مفعول (مقروّ) است، قرآن كتابي است خواندني بايد آنرا خواند و در معانيش دقّت و تدبّر نمود بنظر نگارنده همان خواندن سبب تسميۀ اين كتاب عظيم باين نام است. چنانكه خود قرآن بخواندن آن كاملا اهميّت ميدهد: وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ نمل: 92. وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا؛ مزمّل: 4. فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ؛ مزمّل: 20. بعضي ها قرآن را در اصل بمعني جمع گرفته اند كه اصل قرء بمعني جمع است در اينصورت مي توانند بگويند كه: آن مصدر از براي فاعل است قرآن يعني جامع حقائق و فرموده هاي الهي. ولي با ملاحظۀ آنچه گذشت معناي اول مقبول تر بلكه منحصر بفرد است. الميزان نيز آنرا اختيار كرده است.[1]اوصاف قرآن؛ خداوند در قرآن اوصافي براي قرآن ذكر ميكند كه مبيّن مقام شامخ اين كتاب الهي است و موقعيّت و عظمت آنرا بطور واضح متجلي ميسازد از قبيل:1- لا رَيْبَ فِيهِ هُديً لِلْمُتَّقِينَ بقره: 2.2- هُديً لِلنّاسِ بقره: 185 .3- قُرْآنٍ مُبِينٍ حجر: 1 .4- وَ الْقُرْآنَ الْعَظِيمَ حجر: 87 .5- إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ اسراء: 9 .6- شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ اسراء: 8, ...ادامه مطلب

ارزش های متعالی در قرآن (ارزش های اعتقادی، تربیتی و اخلاقی)اصل پناهندگی به خداوند . (اصل دوری از شیطان و راندن او در زندگی)1 - استعاذه (فاذا قرات القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم)/ 98 نحل (و قل رب اعوذ بک من همزات الشیاطین )/97 مومنوناصل خدا محوری . (توحید )2- الله / اله / رب / ارکان توحید ؛ تحمید ، تسبیح ، تهلیل ، تکبیر .اسم الله جامع تمام صفات جلال و جمال پروردگار است که در قرآن بیش از نام ها و کلمات دیگر تکرار شده است. (2697مرتبه)به معنای معبودی است که خلق در او حیرانند وبه او عشق می ورزند واز درک چشم ها و افکار و عقول پوشیده است .در قرآن برای وصف الله ، مشخصاتی بیان شده است ؛ که برخی از آن ها عبارتند از :یکتا و یگانه است . / قل هو الله احد / 1- توحید .خالق تمام اشیا و موجودات است ./ قل الله خالق کل شئ / 16 – رعد .تدبیر و تربیت همه موجودات به دست اوست . /الحمد لله رب العالمین / 2 – فاتحه .حیلت و مرگ به طور مطلق به دست اوست ./والله یحیی و یمیت والله بما تعملون بصیر /156 – آل عمران .هیچ چیز از حیطه قدرت و توانایی او بیرون نیست ./ان الله علی کل شئ قدیر / 45 – نور . همه محتاج و نیاز مند او هستند ./ یا ایهاالناس انتم الفقرا ء الی الله والله هوالغنی الحمید / 15 – فاطر .هدایت و گمراهی به دست اوست ./ یضل به کثیرا و یهدی به کثیرا و ما یضل به الا الفاسقین /26 – بقره .روزی همه موجودات فقط از جانب اوست . / ان الله هوالرزاق ذوالقوة المتین / 58 – ذاریات . عزت و ذلت آدمیان به دست اوست . / تعز من تشاء و تذل من تشاء / 26 – آل عمران .امام صادق علیه السلام در باره لفظ جلاله الله فرمود: ( الالفُ آلاءُ الله علی خلقه مِن النعیم بولایتنا ، واللامُ الزامُ خلقه ولایتنا ، فالهاءُ هَوانٌ لمَن , ...ادامه مطلب

انسان در اسلام و قرآن* انسان شناسي و ويژگي هاي آنانسان موجودي شگفت انگیز، راز آلود و اسرار آميز است. استعداد هایش بسیار متنوع و ابعاد وجودی اش بسيار گسترده مي باشد، بنابراین شناخت او بسي سخت و پیچیده و دور از دسترس است.کوششهاي فراوان متفکران در طول تاريخ، به شناخت کامل انسان نیانجاميده، بلکه راه و روش شناخت صحیح او را مشکلتر کرده است. لذا در اين حوزه پژوهشي مسأله بر سر شناخت «آن» نيست، بلکه بر سر شناخت «من» است. * حوزه ­هاي انسان شناسي:انسان شناسي علميانسان شناسي فلسفيانسان شناسي عرفانيانسان شناسي دينياين حوزه­ ها روشهاي تحقيق متفاوتي دارند. اما شناخت جامع انسان بدون توجه به دستاوردهاي همه اين شاخه ها امکان ندارد. * انسان در ديدگاه اسلامانسان يگانه مخلوقي است که مي تواند مظهر و آينه تمام نماي حق باشد (فصلت 53)غفلت از خويشتن خويش ملازم فراموش کردن خدا است.(حشر 19)انسان شناسي با ديگر آموزه­هاي اعتقادي اسلامي(نبوت، معاد، اخلاق) ارتباط نزديک دارد.- آفرينش آدميقرآن انسان را فرزند آدم مي خواند (نساء 1).قرآن نظريه تکامل نژاد انسان از تطور گونه ديگري از حيوانات را مردود مي شمارد.انسان برتر از ديگر موجودات و اشرف مخلوقات است.- ساحت هاي وجود انسانانسان داراي دو ساحت جسماني (مادي) و روحاني (معنوي) مي باشد. قرآن در خصوص خلقت انسان مي فرمايد: انسان = جسم مادي(ماء+ تراب= طين ؛ صلصال) + روح (روحي ملکوتي) نفس انساني روح و جسم با هم تعاملي دوسويه داشته و بر هم اثر مي گذارند.اسلام احترام بر دو ساحت را لازم مي داند، اما اصالت با گوهر روحانيت انسان است.* انسان و حيوان، از دیدگاه اسلام الف - جنبه ­هاي مثبت؛- انسان در جسمانيت با حيوان اشتراکات بسيار دارد، اما از , ...ادامه مطلب

دکتر علی شیخ الاسلامی (رحمة الله علیه)هَل جَزاءُ الاِحسانِ اِلّا الاِحسانِ؟ (الرحمن/۶۰)آیا پاداش نیکی، جز نیکی است؟   نکته: این سؤال از نوع استفهام تَقریری است، یعنی پرسشی که جواب آن اعتراف و اقرار به حقّانیّت موضوع سؤال است. آیا پاداش احسان، جز احسان نیست؟پاسخ این است که آری این گونه است. منتهی کلمه ی احسان از نظر لغت و مفهوم دو معنی دارد.یعنی کار خوب کردن برای خود یا برای دیگران.  یکی از بهترین احسانها برای خود، نماز، روزه و بندگی خداست برای جلب رضایت حقّ و تقرّب الهی. این معنی نیکی کردن به خود است امّا سرایت آن به دیگران در معنی دوّم است. در ابتدای سوره ی لقمان می فرماید:...تِلکَ آیاتُ الکتابِ الحَکیمِ، هُدَیً و رحمَةً لِلمُحسِنینَ. این احسان کنندگان چه کسانی هستند که هدایت و رحمت شامل حال آنهاست؟ الّذین یُقیمونَ الصّلاةَ و یُؤتونَ الزَّکاةَ و هُم بالآخرة هُم یوقِنونَ. این اِحسان کنندگان، آنانی اند که نماز می خوانند و... از رستگارانند. اولئِکَ علی هُدَیً مِن رَبِّهِم و اولئک هُمُ المُفلِحونَ. ۵ لقمان    پس اجرای احکام خداوند، احسان به خویشتن است. یعنی به حُسن رسیدن، خوب بودن، احسان به معنی لازم آن.احسان نوع دوم، که در آیه هم اشاره دارد در معنای متعدّی آن است، یعنی به احسان به دیگران، خیر رساندن به غیر. آیا جزای خوب بودن، جز نیکی کردن به دیگران است؟  بنابراین آیه، خواننده ی مؤمن را امید وار می کند که  دستگاه خلقت؛ عبادات، خیرات و افعال خوب را حفظ می کند و خدا پاداش دهنده ی محسنین است. این نکته ی بسیار مهمی است که بدانیم هرگز کوچکترین عمل خوب یا بد در دستگاه خلقت محو نمی شود و همچنان باقی است تا بارِ لازم بر دوش این اعمال به , ...ادامه مطلب

بسم الله تبارک و تعالیمقایسه دنیا و آخرت در قرآنویرایش: محمد ادیب نیابرای شناخت بهتر آخرت، لازم است به بررسی شباهت‌ها و تفاوت های دنیا و آخرت در قرآن بپردازیم، زیرا دنیا و آخرت دو مفهوم متضایفان هستند که شناخت هر یک بدون شناخت دیگری ممکن نیست[1]. الف. شباهت های دنیا و آخرتشباهت‌های دنیا و آخرت عبارتند از:- آگاهی کامل۱. انسان در هر دو جهان به خود و متعلّقاتش آگاهی کامل داشته و از شخصیتی واحد برخوردار است: «یلَیتَنی کنتُ مَعَهُم»( نساء/۴، آیه۷۳.  ؛ کهف/۱۸، آیه۴۲. ؛ حاقه/۶۹، آیه۲۵. ؛ فجر/۸۹، آیه۲۲۴). - برخورداری از غرایز۲. انسان در هر دو جهان، غرایز انسانی و حیوانی دارد[2]: «و فکهَة مِمّا یتخَیرُونَ وَ لَحمِ طیر مِمّا یشْتَهُونَ وَ حُورٌ عِینٌ... لا یسمَعوُنَ فِیها لَغوًا و لا تَأثِیمًا إلاّ قِیلاً سَلَمًا سلمًا»(واقعه/۵۶، آیه۲۰- ۲۶). و با آلام و لذّت های عقلی و حسّی مواجه است[3]: «و لا یکلِّمُهمُ اللّهُ و لاَ ینظُرُ إِلیهِم یومَ القِیمةِ و لاَ یزکیهِم و لَهُم عَذابٌ ألیمٌ»(آل عمران/۳، آیه۷۷) و «ارجِعِی إلی رَبِّک رَاضِیةً مَرضِیةً فَادخُلی فِی عِبدِی وَادخُلِی جَنَّتِی»( فجر/۸۹، آیه۲۸ – ۳۰).     و رنج‌ها و لذّت های جسمی، در هر دو جهان از طریق جسم برای روح، حاصل می‌شود: «کلَّما نَضِجَت جُلُودُهم بَدّلنهُم جُلودًا....»(نساء/۴، آیه۵۶).    - عدم رؤیت خدا۳. خداوند در هر دو جهان قابل رؤیت حسّی نیست[4]: «لا تُدرکه الأبصرُ» انعام/۶، آیه۱۰۳) گرچه در آخرت، حق‌ به‌طور کامل آشکار شده، انسان‌ها به وجود پروردگار یقین می‌یابند[5]: «... و یعلمُون أنّ اللّه هو الحَقُّ المُبینُ.»( نور/۲۴، آیه۲۵).    - اراده و اختیار۴. از آن‌جا که خداوند، افع, ...ادامه مطلب

انسان شناسی قرآنیجسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء بودن نفس انسانمجموعه آيات قرآن کریم مى‌رساند كه بدون ترديد اصل آفرينش نفس انسانى از جسم و مادّه بوده است. و آن مادّه كه صَلصال يا حَمأ مسنون و يا غيرهم, ...ادامه مطلب

تفاوت تفأل با استخارهپژوهشگر مؤسسه دارالحدیث با اشاره به تفاوت‌های میان تفأل و استخاره گفت: بهترین نظریه مطرح در خصوص آسیب‌های تفأل و استخاره را نظریه مرحوم فیض کاشانی دانست[1].حجت‌الاسلام والمسلمین ح, ...ادامه مطلب

تأثیر قرآن کریم در غزلیات لسان الغیب حافظ شیرازی[1]تخلص بزرگترین شاعر غزلسرای فارسی "حافظ" است؛ چرا که با قرآن مجید، پیوندی ژرف و شگرف داشته است[2]. حافظ فقط از بردارنده کلام الله نیست - که خود فضیلتی, ...ادامه مطلب

حکمت و لقمانی و در قرآن و وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ «لقمان/12» و ما به لقمان ح, ...ادامه مطلب

وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ «12» و ما به لقمان حكمت داديم، كه شكر خدا را به جاى آور و هر كس شكر كند، همانا براى خويش شكر كرده؛ و هر كس كفران كند (بداند به خدا زيان نمى ‏رساند, ...ادامه مطلب