انسان وجه عالم هستی

ظهور تام و وجه کامل هستی انسان است.

       هر چیزی وجهی دارد، از جمله کل عالم که آن هم وجه دارد. وجه عالم، انسان است. در واقع خود انسان وجه عالم هستی است؛ تو گویی که اگر در عالم انسان نبود، عالم وجه نداشت. انسان کامل، وجه عالم هستی است. اگر مجموعه عالم را از ازل تا ابد در نظر بگیریم، وجه عالم انسان است و همه عالم در انسان خلاصه می شود. واقعاً هم همین طور است، انسان خلاصه عالم است و این سخن، شعر یا یک تعارف نیست! هر آنچه در عالم هستی هست – از ازل تا ابد، آنچه بوده، هست و خواهد بود در انسان خلاصه شده است.

به قول مولانا:

بیرون ز تو نیست هر چه در عالم هست   در خود بطلب هر آنچه خواهی که تویی

       در واقع این همان حرفی است که قدما هم به تعبیرهای زیباتر گفته اند؛ انسان جام جهان نماست. وقتی که از جام جهان نما صحبت شده بود، اشخاص آن دوران متعجب شده بودند که چگونه جامی می تواند جهان را نشان دهد؟! اما امروزه ما خیلی جام جهان نما را می بینیم؛ جعبه ای که می تواند همه عالم را نمایش دهد. ولی باز هم همین جعبه تلویزیون نمی تواند همه عالم را نشان دهد؛ همین جعبه تلویزیون هم که خیلی چیزها را نشان می دهد، باز هم قادر به نمایش برخی موارد نیست. اما جام جهان نما، خود انسان است. چه چیزی در این عالم می تواند وجود داشته باشد که نمونه آن در انسان نباشد؟ اگر هر چیزی که در این عالم هست، قابل ادراک است، پس ادراک آن در شما هست. ادراک یک شیء، نمونه همان شیء در شماست. 

والحمد لله رب العالمین علی کل حال